اصول بهداشتی نگهداری دام

 

بهداشت دام به تمامی اموری گفته می شود که به سلامت دام مرتبط است. رعایت اصول بهداشتی یکی از موضوعات بسیار مهم و اساسی در صنعت دامداری است. علت این موضوع بیماری های مشترک بین انسان و دام است که بسیار فراوان بوده و می تواند خطرآفرین باشد. به همین دلیل سلامت دام و سلامت انسان و جامعه به هم گره خورده اند.

 

بهداشت دام به چه دلایلی اهمیت یافته است؟    

• باعث حفظ سلامتی دام می شود.
• موجب سالم بودن محیط نگهداری دام می شود و همین امر سالم بودن محیط زندگی انسان ها را به دنبال دارد. با توجه به اینکه بیش از 400 نوع بیماری مشترک بین انسان و دام شناسایی شده، با رعایت بهداشت دام می توان بیماری ها را کنترل و از آنها پیشگیری کرد.
• افزایش تولیدات دامی، محصولات غذایی و پروتئینی برای انسان ها
• بالا رفتن درآمد دامداری ها
• باز شدن مسیر تجارت خارجی

 

بهداشت تغذیه دام   

یکی از بخش های مهم و ویژه اصول بهداشتی دام به تغذیه مربوط می شود. جیره غذایی به مجموعه ای از غذاها گفته می شود که برای یک روز دام اختصاص می یابد و با رعایت جنبه های اقتصادی، تمامی نیازهای دام را برطرف می کند. جیوه غذایی بر اساس سن دام، از یک ماده تا ترکیبی از چند ماده متفاوت است. به عنوان مثال، جیره غذایی بره تازه متولد شده شیر تنهاست و پاسخگوی تمامی نیازهای اوست. اما پس از رسیدن به سنی خاص، مواد دیگری به جیره غذایی اضافه می شود تا به رشد او کمک کند. به طور کل جیره غذایی اغلب از منابع گیاهی و کمتر از منابع حیوانی تأمین می شود.

 

چه خطراتی بهداشت تغذیه دام را تهدید می کند؟   

اصولاً بهداشت تغذیه دام توسط سه عامل تهدید می شود که عبارتند از عوامل زیست شناختی، عوامل شیمیایی و عوامل فیزیکی.

عوامل زیست شناختی یا میکروارگانیسم ها شامل انگل های تک یاخته، کرم ها، باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها هستند. این موارد با آلوده کردن غذا، سلامت دام را با خطر روبرو می کند. مهم ترین این موارد، باکتری ها هستند که از طریق غذای آلوده وارد بدن شده و شروع به رشد، تکثیر و ترشح سم می کنند. واکنش بدن به این موارد، عفونت و مسمومیت غذایی است. ویروس ها نیز موارد خطرناکی هستند که در خارج از بدن غیرفعال می باشند. اما با محض ورود به بدن دام از طریق غذای آلوده، شروع به رشد و تکثیر و اختلال در عملکرد بدن می کنند. در رابطه با انگل باید توجه داشت که این مورد می تواند از طریق غذا یا آب آلوده به مدفوع دام انگلی منتقل شود.

تأثیر عوامل شیمیایی در بیمار کردن دام به مراتب کمتر از تاثیر عوامل زیستی است. اما این دلیل نمی شود که نسبت به آن بی توجهی صورت بگیرد؛ زیرا در مواردی می تواتد بیماری های مهلک و کشنده ای در دام ایجاد کند. سموم شیمیایی یکی از این موارد است که می تواند منشأ گیاهی، حیوانی و یا زیستی داشته باشد. به عنوان مثال مایکوتوکسین نوعی سم شیمیایی با منشأ زیستی است که از قارچ ها ترشح شده و می تواند غذای دام را آلوده کند.

عوامل فیزیکی نیز شامل هر گونه جسم خارجی است که اتفاقی در غذای دام قرار می گیرد. این عوامل را نباید دست کم گرفت؛ زیرا در مواردی موجب آسیب جدی در دام و حتی مرگ می شود.